Kanül Nedir ve Medikal Alanda Ne İşe Yarar?

Medikal bir ürün olan kanülün kullanılmasındaki temel hedef, hastanın damarına veya vücudundaki belirli bir bölgeye ulaşmaktır. Kanül, hasta tedavilerinde, cerrahi operasyonlar sırasında ve sonrasında, ambulanslarda ve acil durumlarda çeşitli sıvı ve karışımların enjekte edilmesi için büyük rol oynamaktadır. Kulak burun boğaz bölümünden, yoğun bakım ünitelerine ve acil servislere kadar birçok alanda kullanılmaktadır. Kanüller, kullanılacağı bölgeye ve kullanım amacına göre uygun seçilir. Enjeksiyon işlemlerinde kullanılacaksa ucunda iğneler mevcut olmaktadır. Kanül kullanımı sonrasında, işlem yapılan bölgenin enfeksiyon riskine karşı hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

---

Kanül Çeşitleri: Nazal, İntravenöz ve Trakeostomi

Kanül çeşitleri, kullanım amacına göre farklılık göstermektedir. Vücutta uygulanacağı bölgeye ve işleme göre farklı kanüller seçilir. Buna göre en yaygın kanül tipleri şunlardır:

• Nazal Oksijen Kanülü: Solunum güçlüğü çeken hastalara ilave oksijen uygulaması için burun deliklerine takılan hafif yapılı bir kanüldür.
• İntravenöz (IV) Kanül: Damar yolu açılması, kan alınması, serum ve sıvı alımı için kullanılan steril bir kanül tipidir.
• Trakeostomi Kanülü: Ağız ve burundan nefes almakta güçlük çeken hastalarda solunum yollarını açık tutmak için nefes borusuna takılan özel bir kanüldür.

---

Trakeostomi ve Trakeotomi Kanülü Nedir, Yapıları ve Tipleri Nelerdir?

"Trakeostomi kanülü nedir?" sorusu hakkında ağız ve burundan nefes almakta güçlük çeken hastalarda solunum yollarının açılması sürecinde kullanıldığı cevabı karşılık bulmaktadır. Bu işlem, hastanın nefes borusunun kıkırdak halkalarının arasında delik açılarak yapılır.

• Trakeotomi vs. Trakeostomi: Trakeotomi, nefes borusuna yapılan cerrahi bir kesiyle, buraya yerleştirilen tüpten nefes alınması işlemidir. Trakeostomi ise trakeaya ulaşıldıktan sonra trakea kenarlarının cilde dikilerek ağızlaştırılmasıdır.
• Kanül Yapısı ve Malzemeleri: Trakeostomi kanülü, trakea içine giren tüp kısmı, boyunda kalan ve tespite yarayan baş kısmından oluşur. Kanüller yapıldıkları maddelere göre plastik, silikon veya gümüşten yapılabilir. Silikon kanüllerin konuşma valfli olanları, hastanın trakeotomi deliğini eliyle kapatmadan konuşmasına olanak sağladığı için avantajlıdır.
• Kanül Tipleri: Kanüllerin bir kısmı tek cidarlı, bir kısmı ise iç-dış kanül olmak üzere iki cidarlıdır. İç-dış kanüller, uzun süreli kullanımlar için tercih edilen kanüllerdir. Ayrıca bazı kanüller, yoğun bakım şartlarında mekanik ventilatöre bağlanan hastalarda tercih edilen balonlu (kaf'lı) sistemlere sahiptir.

---

Kanül Seçimi ve Uygulamacı Rehberi

Bilirkişiler, kanül takma işleminin mutlaka bir uzman tarafından yapılmasının altını çizmektedir. Kanül takılırken öncelikle hastanın ihtiyaçlarına uygun seçime dikkat edilmektedir.

• Doğru Kanül Boyutu: Trakeotomi kanülünün boyutları, hastanın trakea büyüklüklerine göre farklılık gösterir. Hastanın entübe edileceği tüpün dış çapı ile aynı dış çapta kanül kullanılması uygundur.
• Trakeotomi Türüne Göre Kanül: Genellikle trakeotomi açılmasının hemen ardından balonlu plastik kanüller tercih edilir. Fakat bu kanüllerin tıkanma olasılığı olduğundan, iç ve dış kanül sistemi olan kanüllerle en kısa zamanda değiştirilmesi gerekir.
• Acil Durumlar İçin: Cerrahi diseksiyon şartlarının olmadığı acil durumlarda, krikoid kıkırdak ve tiroid kıkırdak arasındaki alandan yapılan kesi ile krikotirotomi işlemi gerçekleştirilir. Ancak bu işlem, küçük travmaların bile geç dönemde stenozla sonuçlanma olasılığından dolayı ilk tercih değildir.

---

Kanül Bakımı ve Hijyenin Önemi

Kanülün tıkanmasına neden olan iki önemli faktör hastanın sekresyonları ve bunu kurutan dış ortamdır. Bu nedenle bakım ve hijyen hayati öneme sahiptir.

• Tek Kullanımlık vs. Çok Kullanımlık: Kirli kanül tek kullanımlık ise atılmaktadır. Fakat tekrar kullanılmaya uygun ise ince fırçayla fırçalanarak temizlenmekte, ardından dezenfektan solüsyonda bekletilerek hijyen sağlanmaktadır.
• İç Kanül Bakımı: İç-dış kanüllü sistemlerde iç kanülün günde 1-2 kez çıkarılarak temizlenmesi, trakeotomi kanüllerinin tıkanmasını önler.
• Malzemeye Göre Temizlik: Gümüş kanüller çıkarıldıktan sonra sıvı sabunla yıkanıp durulanmalı, daha sonra metal bir kaba konup alkol ile yakılarak sterilize edilmelidir. Plastik ve silikon kanüllerin temizliği de sıvı sabun ve dezenfektanlar kullanılarak yapılabilir.